QCVN 26:2016/BLĐTBXH
QUY CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA VỀ AN TOÀN LAO ĐỘNG ĐỐI VỚI THANG MÁY ĐIỆN
KHÔNG BUỒNG MÁY
National
technical regulation on safe work for machine room-less electric lift
Lời nói đầu
QCVN 26:2016/BLĐTBXH - Quy chuẩn kỹ thuật
quốc gia về an toàn lao động đối với thang máy điện không buồng máy do Cục An
toàn lao động biên soạn, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành theo
Thông tư số 48/2016/TT-BLĐTBXH ngày 28 tháng 12 năm 2016, sau khi có ý kiến
thẩm định của Bộ Khoa học và Công nghệ.
QUY CHUẨN
KỸ THUẬT QUỐC GIA VỀ AN
TOÀN LAO ĐỘNG ĐỐI VỚI THANG MÁY ĐIỆN KHÔNG BUỒNG MÁY
National
technical regulation on safe work for machine room-less electric lift
1. Quy định chung
1.1. Phạm vi điều chỉnh
Quy chuẩn kỹ thuật này áp dụng đối với các
loại thang máy điện không có buồng máy (sau đây gọi tắt là thang máy) được lắp
đặt cố định, sử dụng để vận chuyển người hoặc hàng hóa có người đi kèm phục vụ
những tầng dừng xác định di chuyển theo ray dẫn hướng đặt đứng hoặc nghiêng
không quá 15° so với phương thẳng đứng.
Đối với các thang máy làm việc theo chế độ
nghiêm ngặt, có đối tượng phạm vi hoạt động đặc biệt (như vận chuyển hóa chất,
vật liệu nổ...) và hoạt động trong môi trường có tính chất khác thường, ngoài
việc tuân thủ các quy định của quy chuẩn này, còn phải tuân thủ các quy định
khác của cơ quan có thẩm quyền về an toàn lao động hoặc cơ quan có thẩm quyền
về phòng cháy chữa cháy khi lắp đặt và sử dụng.
1.2. Đối tượng áp dụng
Quy chuẩn này áp dụng với:
1.2.1. Các tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập
khẩu, cung cấp, sử dụng, sửa chữa thang máy.
1.2.2. Các cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức, cá nhân có liên
quan.
1.3. Giải thích từ ngữ
Thang máy điện không buồng máy là thang
máy điện có động cơ dẫn động, các cơ cấu và các bộ phận khác được đặt trong
giếng thang.
Bên cạnh đó, quy chuẩn này sử dụng các
thuật ngữ, định nghĩa của Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6395:2008 Thang máy điện -
Yêu cầu về cấu tạo và lắp đặt.
2. Quy định về kỹ
thuật
2.1. Tuân thủ các yêu cầu kỹ thuật được
quy định tại TCVN 6395:2008 Thang máy điện - yêu cầu về cấu tạo và lắp đặt, trừ
các quy định tại Mục 5, Mục 10.8 và Mục 11.8.1.4.1.
2.2. Quy định về vị trí của máy dẫn động và puly
2.2.1. Máy dẫn động thang máy phải được
lắp đặt tại vị trí thuận tiện cho việc kiểm tra, thử nghiệm, bảo dưỡng và sửa
chữa.
2.2.2. Tại vị trí lắp máy dẫn động và puly
không được để các ống dẫn, cáp điện hoặc các thiết bị khác không phải của thang
máy.
Không sử dụng vị trí dùng để lắp máy dẫn
động và puly kết hợp vào một mục đích khác không liên quan đến thang máy.
2.2.3. Nhiệt độ nơi lắp đặt máy dẫn động
và các thiết bị điện phải duy trì trong giới hạn từ + 5°C đến + 40°C.
2.2.4. Tại trần giếng thang phải bố trí
móc treo có kết cấu chắc chắn để treo thiết bị nâng phục vụ việc tháo lắp máy
dẫn động, thiết bị của thang máy.
2.2.5. Các bộ phận đỡ máy dẫn động và khu
vực làm việc bên trong giếng thang phải có kết cấu chịu được các tải trọng và
lực đặt lên chúng.
2.3. Quy định về bộ khống chế vượt tốc
Bộ khống chế vượt tốc phải được lắp đặt
tại vị trí thuận tiện cho người tác động.
2.4. Quy định về dây treo, cáp
2.4.1. Đối với loại cáp thép tròn, có
đường kính không nhỏ hơn 8mm phải tuân thủ các quy định tại mục 7.9.1 của TCVN
6395:2008.
2.4.2. Đối với các loại cáp khác phải tuân
thủ các quy định tại mục 7.9.1.1 và 7.9.1.3 của TCVN 6395:2008. Bên cạnh đó,
nhà sản xuất thang máy phải chứng minh được độ bền của cáp và chịu trách nhiệm
trước pháp luật về việc bảo đảm an toàn trong quá trình vận hành, kiểm tra, bảo
dưỡng, xử lý sự cố thang máy sử dụng loại cáp này; Đưa ra các nội dung hướng
dẫn về thời hạn thay cáp, dấu hiệu nhận biết cáp không còn đảm bảo an toàn vào
tài liệu hướng dẫn lắp đặt, vận hành, kiểm tra, bảo dưỡng, xử lý sự cố.
2.4.3. Cáp sử dụng phải có chứng chỉ,
nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng của nhà sản xuất cáp và được các tổ chức chứng nhận
sự phù hợp chứng nhận đạt yêu cầu về độ an toàn.
2.5. Quy định đường kính puly và cố định
đầu cáp
2.5.1. Đối với loại cáp tròn, có đường
kính không nhỏ hơn 8mm phải tuân thủ các quy định tại mục 7.9.2 của TCVN
6395:2008.
2.5.2. Đối với các loại cáp khác, nhà sản
xuất thang máy phải đưa ra các thông số về hệ số an toàn, tuổi thọ của cáp, yêu
cầu về loại puly, quy định cố định đầu cáp để đảm bảo an toàn, phù hợp với loại
cáp được sử dụng và chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc bảo đảm an toàn
trong quá trình vận hành, kiểm tra, bảo dưỡng, xử lý sự cố thang máy sử dụng
loại cáp này.
2.6. Quy định về công tác cứu hộ
Phải trang bị cho thang máy hai hệ thống
cứu hộ bằng tay và cứu hộ bằng điện để có thể dễ dàng thao tác trong quá trình
cứu hộ thang máy khi gặp sự cố:
2.6.1. Cứu hộ bằng tay
2.6.1.1. Phải trang bị phương tiện cứu hộ
bằng tay cho thang máy (thanh tác động, cần kéo, móc kéo,..) để dịch chuyển
cabin đến tầng dừng gần nhất.
2.6.1.2. Nếu không tiếp cận được máy dẫn
động khi cứu hộ bằng tay phải có cơ cấu mở phanh máy dẫn động đặt bên ngoài
giếng thang máy tại vị trí thuận tiện cho người thực hiện thao tác cứu hộ.
2.6.1.3. Tại vị trí mở phanh phải có các
biện pháp để dễ dàng trong việc nhận biết được vị trí cabin (Có thể dùng cách
đánh dấu lên cáp hoặc bằng cách quan sát hệ thống hiển thị của bộ điều khiển
thang máy...).
2.6.1.4. Phải có cơ cấu nhả bộ khống chế
vượt tốc đặt bên ngoài giếng thang tại vị trí thuận tiện cho người thực hiện
thao tác cứu hộ.
2.6.2. Cứu hộ bằng điện
Phải trang bị phương tiện cứu hộ bằng điện
cho thang máy và đảm bảo các yêu cầu sau:
2.6.2.1. Cho phép điều khiển chuyển động
của cabin từ tủ điều khiển (tủ điều khiển phải được đặt ở bên ngoài giếng thang
máy tại vị trí thuận tiện cho người thực hiện thao tác cứu hộ) bằng cách ấn nút
liên tục. Chiều chuyển động phải được chỉ rõ.
2.6.2.2. Nếu tủ điều khiển lắp trong giếng
thang mà không tiếp cận được thì phải có thiết bị điều khiển khác thay thế.
2.6.3. Quy định về công tác bảo dưỡng, bảo
trì thang máy
Nhà sản xuất thang máy phải đưa ra quy
trình bảo dưỡng, bảo trì thích hợp để đảm bảo an toàn cho người trong quá trình
bảo dưỡng, bảo trì.
2.6.4. Quy trình cứu hộ
Nhà sản xuất thang máy phải đưa ra quy trình cứu hộ thích hợp
trong trường hợp xảy ra sự cố.
3. Quy định về
quản lý
3.1. Hồ sơ kỹ thuật của thang máy bao gồm:
3.1.1. Bản thuyết minh chung phải thể hiện
được:
- Tên và địa chỉ của Nhà sản xuất, kiểu,
mã hiệu, năm sản xuất, số tầng hoạt động, tải trọng (số người) cho phép;
- Các đặc trưng kỹ thuật chính của hệ
thống như: Thiết bị điều khiển, thiết bị an toàn, máy dẫn động, hệ số an toàn
và tuổi thọ của cáp, cơ cấu hạn chế quá tải.
3.1.2. Bản sao chứng chỉ thử nghiệm trên
mẫu của các bộ phận an toàn.
3.1.3. Bản sao chứng chỉ của các bộ phận
quan trọng khác (cáp, xích, thiết bị phòng nổ, kính,...).
3.1.4. Bản vẽ sơ đồ nguyên lý hoạt động.
3.1.5. Bản vẽ lắp các cụm cơ cấu của thang
máy, sơ đồ mắc cáp, đối trọng.
3.1.6. Bản vẽ tổng thể của thang máy có
ghi các kích thước và thông số chính, kích thước cabin.
3.1.7. Hướng dẫn lắp đặt, vận hành, kiểm
tra, quy trình bảo dưỡng, bảo trì, xử lý sự cố.
3.1.8. Tất cả các bộ phận hợp thành của
thang máy phải có chứng nhận về chất lượng và nơi sản xuất; thang máy khi xuất
xưởng phải ghi rõ mã hiệu, tải trọng (số người) cho phép tại bảng điều khiển
trong cabin.
3.2. Điều kiện đảm bảo an toàn đối với
thang máy sản xuất trong nước
Nhà sản xuất thang máy phải thực hiện các
yêu cầu về quản lý chất lượng như sau:
3.2.1. Đủ hồ sơ kỹ thuật theo quy định tại mục 3.1 của Quy
chuẩn này.
3.2.2. Thang máy sản xuất trong nước phải
được chứng nhận hợp quy theo quy định tại mục 4.1.1 của Quy chuẩn này.
3.2.3. Nhà sản xuất phải công bố hợp quy
đối với thang máy theo quy định.
3.2.4. Gắn dấu hợp quy sau khi lắp đặt
xong trước khi đưa thang máy vào sử dụng.
3.3. Điều kiện đảm bảo an toàn đối với
thang máy nhập khẩu
3.3.1. Đủ hồ sơ kỹ thuật theo quy định tại mục 3.1 của Quy
chuẩn này.
3.3.2. Thang máy khi nhập khẩu phải được
chứng nhận hợp quy theo quy định tại mục 4.1.2 của Quy chuẩn này.
3.3.3. Trong trường hợp nhập khẩu, nếu
theo thỏa thuận song phương hoặc đa phương giữa cơ quan có thẩm quyền của Cộng
hòa xã Nam với các nước xuất khẩu thang máy quy định không phải kiểm tra chất
lượng khi nhập khẩu thì các thang máy này được miễn kiểm tra nhập khẩu.
3.4. Điều kiện đảm bảo an toàn đối với
thang máy cung cấp trên thị trường
Đối với thang máy cung cấp trên thị
trường, các tổ chức cá nhân phân phối, bán lẻ phải thực hiện các yêu cầu sau:
3.4.1. Đã được chứng nhận hợp quy và gắn
dấu hợp quy.
3.4.2. Tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật
quốc gia tương ứng trong quá trình bảo quản, cung cấp thang máy và theo hướng
dẫn của nhà sản xuất.
3.4.3. Tự áp dụng các biện pháp kiểm soát
chất lượng nhằm duy trì chất lượng của thang máy do mình bán.
3.5. Yêu cầu đối với thang máy đủ điều
kiện lắp đặt
3.5.1. Thang máy khi lắp đặt phải có đủ
các điều kiện sau:
3.5.1.1. Có đủ hồ sơ kỹ thuật theo quy
định tại mục 3.1 của Quy chuẩn này.
3.5.1.2. Đã được chứng nhận hợp quy, công
bố hợp quy theo quy định. Thang máy nhập khẩu phải có hồ sơ hoàn thành thủ tục Hải quan theo quy định.
3.5.2. Yêu cầu đối với đơn vị lắp đặt,
hiệu chỉnh, bảo dưỡng và sửa chữa thang máy
3.5.2.1. Đơn vị lắp đặt, hiệu chỉnh, bảo
dưỡng và sửa chữa thang máy phải có đủ các điều kiện sau:
3.5.2.1.1. Có tư cách pháp nhân, được cơ
quan có thẩm quyền cấp đăng ký kinh doanh hoạt động trong lĩnh vực này theo quy
định của pháp luật.
3.5.2.1.2. Người trực tiếp lắp đặt, hiệu
chỉnh, bảo dưỡng và sửa chữa thang máy phải được đào tạo về chuyên môn phù hợp
với quy định của Luật Giáo dục nghề nghiệp; được huấn luyện an toàn, vệ sinh
lao động theo quy định của Luật An toàn, vệ sinh lao động và văn bản hướng dẫn.
3.5.2.1.3. Có đủ trang thiết bị phục vụ
cho quá trình lắp đặt, hiệu chỉnh và sửa chữa thang máy.
3.5.2.1.4. Tuân thủ theo các yêu cầu,
hướng của nhà sản xuất và các quy định của quy chuẩn này.
3.5.2.1.5. Đơn vị lắp đặt thang máy phải
xây dựng các biện pháp an toàn cho quá trình lắp đặt, tuân thủ các Quy chuẩn kỹ
thuật quốc gia về an toàn lao động có liên quan và hướng dẫn lắp đặt của nhà
sản xuất.
3.5.3. Yêu cầu về nghiệm thu kỹ thuật an
toàn sau lắp đặt thang máy
3.5.3.1. Đơn vị lắp đặt thang máy phải
tiến hành các việc chuẩn bị nghiệm thu bao gồm:
3.5.3.1.1. Hồ sơ nghiệm thu thang máy.
3.5.3.1.2. Chuẩn bị các điều kiện để thang
máy hoạt động.
3.5.3.1.3. Cùng bên đặt hàng chuẩn bị tải
và đảm bảo các điều kiện để nghiệm thu.
3.5.3.2. Việc nghiệm thu thang máy sau lắp
đặt nhằm mục đích:
Đánh giá mức độ phù hợp của các thông số
và kích thước của thang máy với các số liệu ghi trong hồ sơ kỹ thuật và mức độ
an toàn của thang máy sau lắp đặt.
3.5.3.3. Các thông số kỹ thuật cần kiểm
tra gồm:
3.5.3.3.1. Tải trọng làm việc cho phép.
3.5.3.3.2. Tốc độ làm việc và kích thước
lắp ráp.
3.5.3.3.3. Độ chính xác dừng tầng.
3.5.3.3.4. Mức độ làm việc ổn định của các
cơ cấu an toàn, hệ thống điều khiển, hệ thống cứu hộ.
3.5.3.4. Khi công việc lắp đặt thang máy
hoàn tất, đơn vị lắp đặt phải lập biên bản nghiệm thu lắp đặt. Nội dung biên
bản nghiệm thu phải thể hiện rõ việc kiểm tra đo đạc thực tế và đánh giá kết
quả theo các quy định kỹ thuật của quy chuẩn này. Nếu trong tiêu chuẩn thiết kế
của Nhà sản xuất quy định cao hơn thì thực hiện theo quy định của nhà sản xuất.
3.6. Quản lý sử dụng an toàn thang máy
3.6.1. Người chịu trách nhiệm quản lý kỹ
thuật, quản lý vận hành thang máy phải được huấn luyện cơ bản về nghiệp vụ mà
mình đảm nhận, được huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động theo quy định của Luật
An toàn, vệ sinh lao động và văn bản hướng dẫn, trong đó có nội dung huấn luyện
công tác cứu hộ trong trường hợp thang máy gặp sự cố.
3.6.2. Chỉ sử dụng thang máy có tình trạng
kỹ thuật tốt và chưa hết hạn kiểm định kỹ thuật an toàn. Trong quá trình sử
dụng, nếu phát hiện thang máy không đảm bảo an toàn, đơn vị sử dụng có thể đưa
ra yêu cầu kiểm định trước thời hạn.
3.6.3. Chỉ những người có trách nhiệm
(trực tiếp kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa, cứu hộ) mới được phép tiếp cận hệ
thống dẫn động.
3.6.4. Mỗi thang máy phải có sổ theo dõi
việc hiệu chỉnh, bảo dưỡng, bảo trì và sửa chữa.
3.6.5. Thang máy trong quá trình sử dụng
phải được bảo dưỡng định kỳ không quá 03 tháng một lần. Giữa các chu kỳ bảo
dưỡng, đơn vị sử dụng phải có những đợt kiểm tra để kịp thời phát hiện, ngăn
ngừa và xử lý những mối nguy hiểm có thể xảy ra trong quá trình vận hành thang
máy.
3.6.6. Thang máy khi đưa vào sử dụng phải
có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng và đầy đủ hồ sơ theo quy định tại mục 3.1 quy
chuẩn này
4. Chứng nhận hợp
quy và kiểm định kỹ thuật an toàn đối với thang máy
4.1. Chứng nhận hợp quy đối với thang máy
4.1.1. Việc chứng nhận hợp quy đối với
thang máy sản xuất trong nước:
4.1.1.1. Nếu sản xuất hàng loạt thì việc
chứng nhận hợp quy được thực hiện theo phương thức 5: thử nghiệm mẫu điển hình
và đánh giá quá trình sản xuất; giám sát thông qua thử nghiệm mẫu lấy tại nơi
sản xuất hoặc trên thị trường kết hợp với đánh giá quá trình sản xuất (được quy
định tại phụ lục II của Quy định về công bố hợp chuẩn, công bố hợp quy và
phương thức đánh giá sự phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật ban hành kèm
theo Thông tư số 28/2012/TT-BKHCN ngày 12/12/2012 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và
Công nghệ).
4.1.1.2. Nếu sản xuất đơn chiếc thì việc
chứng nhận hợp quy được thực hiện theo phương thức 8: thử nghiệm hoặc kiểm định
toàn bộ sản phẩm hàng hóa (được quy định tại phụ lục II của Quy định về công bố
hợp chuẩn, công bố hợp quy và phương thức đánh giá sự phù hợp với tiêu chuẩn,
quy chuẩn kỹ thuật ban hành kèm theo Thông tư số 28/2012/TT-BKHCN ngày
12/12/2012 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ).
4.1.2. Việc chứng nhận hợp quy đối với
thang máy nhập khẩu:
4.1.2.1. Nếu được nhập khẩu hàng loạt thì
việc chứng nhận hợp quy được thực hiện theo phương thức 7: thử nghiệm, đánh giá
lô sản phẩm, hàng hóa (được quy định tại phụ lục II của Quy định về công bố hợp
chuẩn, công bố hợp quy và phương thức đánh giá sự phù hợp với tiêu chuẩn, quy
chuẩn kỹ thuật ban hành kèm
theo Thông tư số 28/2012/TT-BKHCN ngày 12/12/2012 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và
Công nghệ)
4.1.2.2. Nếu được nhập khẩu đơn chiếc thì
việc chứng nhận hợp quy được thực hiện theo phương thức 8: thử nghiệm hoặc kiểm
định toàn bộ sản phẩm hàng hóa (được quy định tại phụ lục II của Quy định về
công bố hợp chuẩn, công bố hợp quy và phương thức đánh giá sự phù hợp với tiêu
chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật ban hành kèm theo Thông tư số 28/2012/TT-BKHCN ngày 12/12/2012 của Bộ trưởng
Bộ Khoa học và Công nghệ)
4.1.3. Việc chứng nhận hợp quy phải do tổ
chức chứng nhận sự phù hợp được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chỉ định.
4.2. Kiểm định kỹ thuật an toàn thang máy
4.2.1. Thang máy trước khi đưa vào sử dụng
phải được kiểm định lần đầu, kiểm định định kỳ trong quá trình sử dụng, hoặc
kiểm định bất thường theo quy trình kiểm định do Bộ Lao động - Thương binh và
Xã hội ban hành và được gắn tem kiểm định theo quy định.
Việc kiểm định kỹ thuật an toàn thang máy
không buồng máy phải do tổ chức kiểm định kỹ thuật an toàn lao động được Bộ Lao
động - Thương binh và Xã hội cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động kiểm
định.
4.2.2. Chu kỳ kiểm định định kỳ đối với
thang máy không buồng máy:
4.2.2.1. Chu kỳ kiểm định là không quá 03
năm một lần đối với các thang máy làm việc trong điều kiện làm việc bình
thường.
4.2.2.2. Chu kỳ kiểm định là không quá 02
năm một lần đối với các thang máy đã sử dụng trên 10 năm hoặc làm việc trong
điều kiện môi trường ăn mòn, tần suất làm việc cao.
4.2.2.3. Thời hạn kiểm định có thể rút
ngắn nếu nhà sản xuất hoặc đơn vị sử dụng yêu cầu.
4.2.2.4. Tổ chức kiểm định kỹ thuật an
toàn lao động có thể rút ngắn thời hạn kiểm định nhưng phải nêu rõ lý do trong
biên bản kiểm định về các vấn đề kỹ thuật đảm bảo an toàn của thang máy trong
quá trình sử dụng.
5. Thanh tra, kiểm
tra và xử lý vi phạm
5.1. Việc thanh tra và xử lý vi phạm các
quy định của Quy chuẩn này do thanh tra nhà nước về lao động và thanh tra an
toàn, vệ sinh lao động thực hiện.
5.2. Việc kiểm tra chất lượng sản xuất,
nhập khẩu, cung cấp và sử dụng thang máy được thực hiện theo Luật Chất lượng
sản phẩm, hàng hóa và Quy chuẩn này.
6. Trách nhiệm của
các tổ chức, cá nhân
6.1. Các tổ chức, cá nhân làm nhiệm vụ sản
xuất, nhập khẩu, cung cấp và sử dụng thang máy có trách nhiệm tuân thủ các quy
định tại Quy chuẩn này.
6.2. Quy chuẩn này là căn cứ để các cơ
quan kiểm tra chất lượng thang máy tiến hành việc kiểm tra và cũng là căn cứ để
các Tổ chức đánh giá sự phù hợp tiến hành chứng nhận hợp quy.
7. Tổ chức thực
hiện
7.1. Cục An toàn lao động, Bộ Lao động -
Thương binh và Xã hội có trách nhiệm hướng dẫn và kiểm tra việc thực hiện Quy
chuẩn này.
7.2. Các cơ quan quản lý nhà nước về lao
động địa phương có trách nhiệm hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra việc thực hiện
các quy định của Quy chuẩn này.
7.3. Trong quá trình thực hiện, nếu có
vướng mắc, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan có trách nhiệm kịp thời
phản ánh với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội để xem xét giải quyết./.
